niedziela, 22 grudnia, 2024

Ostatnie wpisy:

Aktualności Budapeszt Ludzie

Wielki sukces węgierskiego fizyka

9 maja 202418 maja 2024 Marzena

Wielki sukces węgierskiego fizyka. Albert-László Barabási, zajmujący się teorią sieci, został członkiem amerykańskiej Narodowej Akademii Nauk. Z jego nazwiskiem łączą się takie pojęcia jak nauka o sieciach, teoria małego świata, sieci bezskalowe i model Barabasi-Albert (BA).

Kolebka teorii sieci

Albert-László Barabási o swojej nominacji dowiedział się siedząc w budapeszteńskiej kawiarni Central Káváház, “kolebce teorii sieci”. To tu właśnie w pierwszej połowie XX w. przesiadywał Frigyes Karinthy, autor opowiadania “Ogniwa łańcucha”, w której wyłuszczył podstawy teorii sześciu kroków zwanej też teorią sześciu stopni oddalenia. Barabási uważa, że miejsce, w którym dotarła do niego ta wiadomośc, to nie przypadek.

Słynne kawiarnie w Budapeszcie

A ja dalej pociągnę. Myślę, że to też nie przypadek, że właśnie tego dnia oprowadzając grupę z Polski po Budapeszcie, poprowadziłam ich do Central Kávéház, bo choć New York Café jest uznawane za must see w stolicy Węgier, to lepiej zajrzeć do mniej popularnej kawiarni, bo to tu jeszcze można poczuć ducha twórczości, a nie tylko patynę pod turystów.

Albert-László Barabási

Albert-László Barabási, jeden z najczęściej cytowanych fizyków na świecie urodził się w Siedmiogrodzie, w rodzinie Szeklerów. Studiował fizykę na Uniwersytecie w Bukareszcie, ale dyplom magistra z fizyki teoretycznej uzyskał na Uniwersytecie ELTE w Budapeszcie, do którego przeprowadził się za wygnanym z Rumunii ojcem. Trzy lata później uzyskał tytuł doktora na Uniwersytecie w Bostonie.

Obecnie jest profesorem nauk o sieciach na Uniwersytecie Northeastern w Bostonie i pracuje na Wydziale Medycyny w Harvard Medical School. Nadal związany z Budapesztem. To tutaj prowadzi projekt “Dynamika i struktura sieci” Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych w ramach Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego (CEU).

W sieci

Właśnie w ten dzień, kiedy Albert-László Barabási dowiedział się o przyjęciu w poczet członków amerykańskiej Akademii Nauk spotkałam go wieczorem przy Károlyi Kert (dowiedziałam się o tym następnego dnia). Bardzo się ucieszyłam, bo wiem, że rzadko bywa teraz w Budapeszcie.

Tak bardzo był zanurzony w rozmowę telefoniczną, że nawet nie zauważył mojego pozdrowienia.

Cóż, pewnie coś ważnego się dzieję – pomyślałam.

Mieszkamy po sąsiedzku, nasze dzieci chodziły do tego samego przedszkola i później do ich wyjazdu do Bostonu jakiś czas do tej samej klasy w szkole podstawowe.

To właśnie w hallu przedszkola w 2013 r. pierwszy raz usłyszałam o teorii sieci i węgierskiej premierze jego książki “Behálozva” (ang. Linked / pol. W sieci)

No jak się wczoraj udało? – zapytała opiekunka grupy Márti néni (żona byłego dyrektora Instytutu Węgierskiego w Warszawie, by the way mówiąca trochę po polsku, gdyż z mężem spędziła kilka lat w Warszawie na placówce)

I zaraz posypały się pytania, kto i co, i gdzie?

Albert-László Barabasi? To tak się on nazywa?

Hmm, I didn’t know anything about it. Wow!

I zaraz sięgnęłam po jego książkę. Po węgiersku. Po polsku nic nie znalazłam.

∗

Od tego czasu wiele się nie zmieniło. Żadna z jego ksiązek nie doczekałą się jeszcze tłumaczenia na polski, a i w Internecie też ledwo co można o nim znaleźć w naszym ojczystym języku.

“Albert-László Barabási. Człowiek sieci”

Tym bardziej polecam artykuł Edwina Bendyka “Albert-László Barabási. Człowiek sieci”, który ukazał się w tygodniku Polityka 12 stycznia 2011 r. i który wciąż w całości dostępny jest online.

Zaczyna się tak:

“Życiowa dewiza fizyka Alberta-László Barabásiego brzmi: „Nie sprawia mi satysfakcji zajmowanie się problemami, nad którymi pracuje wiele innych osób. Wolę pracować nad zagadnieniem, którego jeszcze nikt za problem nie uważa”. To ryzykowna strategia, ale w razie wygranej prowadzi na naukowe szczyty. Barabási wspiął się na nie błyskawicznie, choć zaczynał w miejscu, gdzie przyszłość nie kojarzyła się z niczym dobrym.”

Nauka o nauce

Zaproszenie do członkostwa w amerykańskiej Narodowej Akademii Nauk potwierdza, że dewiza życiowa Barabasiego była nader słuszna. I choć network science zostało już wpisane do kanonów naukowych, prosze nie myśleć, że Albert-László Barabási spoczął na laurach.

Nakładem wydawnictwa Cambridge University Press w 2021 r. ukazała się jego kolejna książka, napisana wspólnie z Dashunem Wangiem (Northwestern University, Illinois) The Science of Science czyli “Nauka o Nauce” , w której położyli podwaliny pod nową dyscyplinę naukową, a jej przyszłość – jak twierdzą autorzy – zależy od tego, czy uda się przekroczyć granice między dyscyplinami.”