„Królowa Słońca” wyszła z cienia
Google Doodle przypomina Márię Telkes
12 grudnia Google Doodle postanowił przypomnieć światu postać węgierskiej naukowczyni Márii Telkes, pionierki w badaniach nad energią słoneczną.
Maria Telkes urodziła się 12 grudnia 1900 roku. Studiowała fizykę na Uniwersytecie ELTE zwanym wtedy Uniwersytetem Nauk, gdzie w 1924 r. uzyskała stopień doktora z chemii fizycznej. W 1925 r. dzięki pomocy wujka, Erno Ludwika, ówczesnego konsula w Cleveland, wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie bardzo szybko rozpoczęła karierę. Wierzyła, że energia słoneczna może zmienić ludzkie życie, w czasach, kiedy mało komu się o tym śniło.
W 1934 r. znalazła się na liście 11 najciekawszych i odnoszących największe sukcesy kobiet przygotowanej przez New York Times.
Po drugiej wojnie światowej rozpoczęła badania nad skonstruowaniem domu ogrzewanego energią słoneczną. Jej pierwsze próby nie udały się, dlatego została usunięta z Komitetu Energii Słonecznej. Maria Telkes jednak nie poddała się. Zebrała fundusze z prywatnych źródeł i razem z architektką Eleanor Raymond stworzyły Dom Słoneczny Dover i zaczęły popularyzować pojęcie „energia słoneczna”.
Jak podaje Google Doodle, „inspirująca kariera dr Telkes była pełna sukcesów i innowacji. Na zlecenie Fundacji Forda stworzyła projekt pieca słonecznego, który jest używany do dziś. Pomagała również w badaniach nad energią słoneczną w tak prestiżowych instytucjach jak NYU, Princeton University i University of Delaware. Dr Telkes uzyskała ponad 20 patentów i pracowała jako konsultant dla wielu firm energetycznych. Nic dziwnego, że zapamiętano ją jako Królową Słońca”
12 grudnia 1952 r. jako pierwsza otrzymała za dorobek naukowy nagrodę amerykańskiego Towarzystwa Kobiet Inżynierów (The Society of Women Engineers Achievement Award).
Po 70 latach po raz pierwszy i ostatni wróciła na Węgry, gdzie tuż przed swoimi 95. urodzinami zmarła. Nigdy nie wyszła za mąż. Nie miała dzieci.
Przeglądając węgierskie strony w necie poświęcone jej osobie, często spotkałam się z określeniem „zapomniana”, „mało znana na Węgrzech”, „niedoceniana w kraju”. Coś w tym musi być, skoro nawet na tegorocznej wystawie przygotowanej z okazji Węgierskiego Dnia Nauki przez Instytut Liszta w Warszawie zabrakło jej imienia. Prezentacja przedstawiała tylko naukowców, o naukowczyniach zapominając.
Tym bardziej cenna wydaje się być dzisiejsza akcja Google Doodle, która choć na jeden dzień wyciąga z cienia węgierskiego patriarchatu „Królowę Słońca”.
